اهمیت و ضرورت تحقیق را چگونه بنویسم؟

دکتر شهناز نایب زاده

نوشتن اهمیت و ضرورت تحقیق

هر موضوع و مساله اجتماعی را به صرف اینکه قابل تحقیق می باشد ، نباید مورد بررسی قرار داد. در انتخاب موضوع تحقیق ، باید به اهمیت مساله مورد نظر توجه داشت ، تا اگر واجد ارزش و اهمیت کافی نیست ، برای آن انرژی و وقت و بودجه انسانی بدون جهت تلف نگردد. ارزش کار محقق در صورتی قابل توجه است که با صرف حداقل زمان و کمترین نیروی انسانی و مالی ، بتواند موفق به کسب بیشترین نتیجه بشود ( نبوی ،بی تا ، ۶۵)

زمانیکه محقق موضوعی را برای تحقیق بر می گزیند ، یا پیشنهادی را می پذیرد، به ارزش کار واقف است ، اصولا در این برهه از تحقیق ارزش ها در کار تحقیق بسیار دخالت دارند.به همان نسبت که ارزش تحقیق بالاست ، به همان نسبت نیز انگیزه های بیشتری برای انجام آن در خود می یابد ، بنابراین اصل فراغت از ارزشها نه تنها در این برهه ، که در برهه ها و مقاطع دیگر تحقیق مطرح می شود. اما محقق باید بتواند ، ارزشهای اساسی تحقیق مورد نظر را به دیگران نیز منتقل نماید بنابراین محقق باید در آغاز طرح تحقیق ، در چند سطر ارزش های اساسی تحقیق را مطرح نماید (ساروخانی ، ۱۳۸۵  ۱۴۵٫)

مقوله‌ای که در تحقیق بسیار قابل توجه است، مقوله اهمیت و ضرورت تحقیق است. بسیاری از محققان، معتقدند که این دو مقوله، مجزا از هم هستند(دلاور، ۱۳۷۹، ۲۱)؛ یعنی وقتی از اهمیت تحقیق سخن می‌گوییم، یعنی این تحقیق از نظر چه ابعاد و مؤلفه‌هایی مهم است.

اهمیت تحقیق از نظر تئوری

پژوهش‌گر در نگارش اهمیت تحقیق خود که اغلب ۵/۱ الی ۲ صفحه A4 است، باید بتواند با توجه به دانش و ادبیات موجود، دلایل مهم بودن مسئله تحقیق را بیان کند. او برای این کار، باید نشان دهد که تحقیق مزبور، از دیدگاهی جدید و خلاقانه به مسائل نگاه می‌کند.

بیان اهمیت موضوع تحقیق، باید بتواند اهمیت و ارزش تحقیق را نسبت به نظریه‌های موجود، به اثبات برساند. اغلب پژوهش‌گران در مطالعات خود، متوجه جای خالی موضوعی می‌شوند و تحقیق مزبور باید این کمبود را جبران کند. اگر تحقیق در زمینه‌ای است که تئوری، سیر تکاملی خود را پیموده است، در آن صورت، تحقیق می‌تواند آزمون مهمی از تئوری آن باشد و یا امکان دارد پژوهش‌گر از مفاهیم یا اصولی استفاده کند که پژوهش‌گران قبلی استفاده کرده‌اند و پرسش‌های خود را همانند پرسش‌هایی که آنها در تحقیقات پیشین به کار گرفته‌اند، تنظیم کند؛ ولی داده‌ها از گروه‌های متفاوت جامعه، زمان دیگری جمع‌آوری می‌شود. از این رو، نتایج حاصل از تحقیق، می‌تواند موجب گسترش تئوری پیشین گردد (خاکی، ۱۳۸۴،  ۲۸).

بنابراین، در نگارش اهمیت تحقیق در فصل اول که همان طرح یا کلیات پژوهش است، محقق 1.5 صفحه مستند با ارجاعات اصیل، پیرامون مؤلفه‌های اهمیت موضوع استدلالات خود را می‌نگارد.